Cumhurbaşkanı Kararı ve 7226 sayılı Kanun’la getirilen sürelere ilişkin düzenlemelerle, COVID-19 salgın hastalığının yayılmasını engellemek amacıyla alınan tedbirlerin, sosyal ve ekonomik hayata olan etkilerinin önlenmesi ve yargı alanındaki hak kayıplarının önüne geçilmesi amaçlanmaktadır.
7226 sayılı Kanun’da, sürelerin durdurulmasının istisnaları, Suç ve ceza, kabahat ve idari yaptırım ile disiplin hapsi ve tazyik hapsi için kanunlarda düzenlenen zamanaşımı süreleri, 5271 sayılı Kanunda düzenlenen koruma tedbirlerine ilişkin süreler ve 6100 sayılı Kanunda düzenlenen ihtiyati tedbiri tamamlayan işlemlere ilişkin süreler olarak özellikle belirtilmiştir.
Bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreler denilmek suretiyle yargı alanındaki sürelerin durdurulması kapsamında, hamilin çeki muhatap bankaya ibraz edip edemeyeceği, ibraz edilmesi halinde muhatap bankanın çek karşılığını ödeyip ödemeyeceği, ibraz edilen çekin karşılığı bulunmaması halinde “karşılıksızdır” işlemi yapılıp yapılamayacağı konusu önem arz etmektedir.
COVID-19 salgın hastalığı nedeniyle sürelerin 30.04.2020 tarihine kadar ertelenmiş olması kapsamında, hamil çeki muhatap bankaya 30.04.2020 tarihinden önce ibraz edebilir mi?
Dava açma, icra takibi başlatma, başvuru, şikayet, itiraz, ihtar, bildirim, ibraz ve zamanaşımı süreleri, hak düşürücü süreler ve zorunlu idari başvuru süreleri de dahil olmak üzere bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreler denilmek suretiyle 22.03.2020 tarihinden itibaren 30.04.2020 tarihine kadar durdurulduğundan, hamil çeki ancak, (30.04.2020 tarihinden sonra ilk iş günü olan) 04.05.2020 tarihinde ibraz edebilir.
Çekin hamil tarafından bankaya ibraz edilmemesi halinde düzenleyen dahil, başvuru hakkının düşmesi, karşılıksız çek yaptırımlarının uygulanması, düzenleyenin çekten cayma hakkının ortaya çıkması, karşılık olsa dahi bankanın ödeme yükümlülüğünün sona ermesi gibi sonuçlar da 30.04.2020 tarihinden sonra gündeme gelecektir.
COVID-19 salgın hastalığı nedeniyle sürelerin 30.04.2020 tarihine kadar ertelenmiş olması kapsamında, kanun yürürlüğe girmeden evvel üçüncü kişilere gönderilen ve tebliğ olunan birinci haciz ihbarnameleri (89/1) gereği, üçüncü kişilerin borçlu/çalışan maaşından kesinti yapması gerekir mi? Kesinti yapıp göndermeyen üçüncü kişiye 30.04.2020 tarihinden önce ikinci haciz ihbarnamesi gönderilebilir mi?
7226 sayılı yasayla durdurulan sürelerin istisnaları “Geçici Madde-1” ile belirtilmiştir. Geçici maddede belirtilen “durma süresi içinde rızaen yapılan ödemeler kabul edilir ve taraflardan biri, diğer tarafın lehine olan işlemlerin yapılmasını talep edebilir” şeklindeki düzenleme dikkate alındığında çalışan/borçlu kişinin maaşından birinci haciz ihbarnamesi kapsamında kesinti yapılıp yapılmaması hususu üçüncü kişinin “rızaen ödeme yapması” kapsamında değerlendirilmelidir. Üçüncü kişi tarafından rızaen gönderilen kesintiler alacaklıya ödenebilir.
Rızaen kesinti yapmayan üçüncü kişiye ikinci haciz ihbarnamesi “hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin sürelerin durdurulmuş olmasından dolayı” gönderilemeyecektir.