İşbu çalışmamızda, ülkemizdeki anonim ve limited şirketlerin kanun gereğince yapılması planlanan yıllık olağan genel kurul toplantılarının Covid-19 salgınından nasıl etkileneceği üzerinde duracağız.
1. Türk Hukuku kapsamında olağan genel kurulun toplantısının yapılmasına dair usuller ve yaptırımlar nelerdir?
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (“TTK”) 409. maddesi ile Anonim Şirketlerin Genel Kurul Toplantılarının Usul ve Esasları ile Bu Toplantılarda Bulunacak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Temsilcileri Hakkında Yönetmelik’e (“Yönetmelik”) göre anonim şirketlerde olağan toplantı her faaliyet dönemi sonundan itibaren üç ay içinde yapılır. İlaveten, TTK’nın 617. maddesine göre de limited şirketlerde olağan genel kurul toplantısı, her yıl hesap döneminin sona ermesinden itibaren üç ay içinde yapılacaktır. 6362 sayılı Sermaye Piyasayı Kanunu kapsamında halka açık şirketlerin olağan genel kurul toplantılarına dair özel bir düzenleme yer almamaktadır. Halka açık olan şirketler de, TTK’da öngörülen süreye uygun olacak şekilde olağan genel kurullarını yapacaktır.
TTK ile Yönetmelik kapsamında öngörülen olağan genel kurul toplantısının yapılmasına dair süre düzenleyici nitelikte düzenlemeler olup, TTK ve Yönetmelik kapsamında bir yaptırım düzenlenmemiştir. Diğer yandan, olağan genel kurul toplantısının süresi iççerisinde yapılmaması nedeniyle TTK’nın 553. maddesinin birinci fıkrası uyarınca, yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğunun doğması ihtimali olabilecektir. Ancak bu kapsamda bir sorumluluğun doğabilmesi için yönetim kurulu üyelerinin kusurunun bulunması ve kusurlu davranışın sonucu olarak şirketin ve/veya pay sahibinin zararının doğmuş olması gerekmektedir.
2. Koronavirüs salgınının şirketlerin olağan genel kurul toplantılarına etkileri nelerdir?
Mevcut durumda ülkemizde de etkisini gösteren korona virüs salgını nedeniyle olağan genel kurulu toplantılarının yapılamaması söz konusu olabilecektir. T.C. İçişleri Bakanlığı’nın 16.03.2020 tarihli genelgesi ile Sivil Toplum Kuruluşlarının (Dernek, vakıf) genel kurulları ve Sivil Toplum Kuruluşlarının eğitimler dâhil insanları toplu olarak bir araya getiren her türlü toplantı ve faaliyetlerinin (icra-i zorunluluk gerektiren yönetim faaliyetleri hariç) 16.03.2020 pazartesi saat 24:00 itibarıyla geçici olarak ertelenmesine karar verilmiştir. Her ne kadar söz konusu genelge kapsamında açıkça TTK kapsamındaki şirketler sayılmamış olsa da, dernek ve vakıflarda olduğu gibi anonim ve limited şirketlerde de fiziki bir toplanma durumu olacağından, genelge hükümlerinin, TTK kapsamındaki şirketlerin olağan genel kurul toplantıları için de uygulanabilir olacağı değerlendirilmektedir.
İlaveten, 20.03.2020 tarihinde Cumhurbaşkanlığı tarafından yayımlanan genelge ile, korona virüs salgınının önlenmesi amacıyla, ulusal ve uluslararası düzeyde açık veya kapalı alanlarda düzenlenecek her türlü bilimsel, kültüre, sanatsal ve benzeri toplantıların veya aktivitelerin Nisan ayı sonuna kadar ertelenmesine karar verilmiştir.
Anonim ve limited şirketlerin olağan genel kurulların yapılmasına ilişkin belirsizliğinden giderilmesi adına T.C. Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan 20.03.2020 tarihli yazı ile korona virüs salgını nedeniyle bir takım önlemler alındığı açıklanmıştır. Bu doğrultuda aşağıda açıklanan imkanlar T.C. Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü tarafından öngörülmüştür:
i. TTK ve şirket sözleşmesine uygun olarak yönetim organları tarafından daha önce toplantıya çağrılan anonim ve limited şirketlerin olağan genel kurulları; erteleme kararı alınması amacıyla genel kurulun toplanması beklenmeksizin, yönetim organları tarafından alınacak bir kararla iptal edilebilecektir. Bu doğrultuda, bir iptal kararı alınması akabinde ilgili kararın Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi Müdürlüğü’ne iletilmesi durumunda ilgili iptal kararı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde yayımlanabilecektir.
ii. Henüz genel kurul toplantısına dair çağrının yapılmadığı durumlar açısından ise yukarıda da belirtildiği üzere, TTK ve Yönetmelik kapsamında olağan genel kurul toplantısının yapılmasına dair öngörülen sürenin kaçırılması durumunda, mevzuat kapsamında bir yaptırım yer almamaktadır. Mevcut durum açısından da hem Cumhurbaşkanlığı tarafından yayımlanan 2020/3 sayılı Genelge hem de T.C. İçişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan Genelge ile toplantıların ertelenmesine karar verilmesi nedeniyle, yapılması planlanan olağan genel kurul toplantı tarihlerinin Cumhurbaşkanlığı ve T.C. İçişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan genelgeler dikkate alınarak belirlenmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.
iii. Alternatif yöntem olarak elektronik genel kurul yöntemi ile toplantının yapılması:
T.C. Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü’nün 20.03.2020 tarihli yazısı ile TTK’nın 1527. maddesi uyarınca , elektronik genel kurul sistemini kullanan ve genel kurul toplantısı gerçekleştirmek isteyen şirketlerde salgının önlenmesi amacıyla asgari düzeyde pay sahibinin katılımı ile fiziki ortamda toplantı gerçekleştirilmesini teminen, pay sahiplerinin genel kurul toplantılarına fiziki ortamda katılımda bulunmaksızın elektronik ortamda katılım sağlanmasına imkan tanınmıştır.
Bu çerçevede şirket sözleşmelerinde veya esas sözleşmelerinde kurul toplantılarının elektronik ortamda gerçekleştirilmesine imkan tanıyan hüküm bulunmayan şirketlerin, bu dönemde gerçekleştirmeyi planladıkları toplantıları “Elektronik Genel Kurul Toplantı Sistemi” ve “Elektronik Yönetim Kurulu Sistemi” üzerinden gerçekleştirilebilmelerine de imkan sağlanmıştır. Ancak bu şirketlerin, bu imkandan faydalanmaları Merkezi Kayıt Kuruluşu Anonim Şirketinden destek hizmeti alınması ve hak sahiplerine elektronik ortamda katılma imkanının sağlanması zorunluluğunun ortadan kaldırılmaması şartına bağlanmıştır. İlaveten söz konusu şirketlerce elektronik ortamda kurul gerçekleştirilmesine imkan tanıyan hükme ilişkin sözleşme değişikliğinin bundan sonra yapılacak ilk genel kurul toplantısında gerçekleştirilmesi gerektiği de belirtilmiştir. Ancak bu noktada TTK’nın 1527. maddesinin birinci fıkrasında öngörülen “Şirket sözleşmesinde veya esas sözleşmede düzenlenmiş olması şartıyla” hükmünün, T.C. Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü yazısı ile bertaraf ediliyor olmasının normlar hiyerarşisine aykırı olması nedeniyle eleştirildiği de görülmektedir.
Diğer yandan Yönetmelik’in 32. maddesinin birinci fıkrasının b bendi uyarınca, genel kurula elektronik ortamda katılım sistemini uygulayan şirketlerin genel kurul toplantılarında bakanlık temsilcisinin bulunmasının zorunlu olduğunu hatırlatmak isteriz.
Son olarak, TTK’nın 617. maddesinin dördüncü fıkrası “Herhangi bir ortak sözlü görüşme isteminde bulunmadıkça, genel kurul kararları, ortaklardan birinin gündem maddesi ile ilgili önerisine diğer ortakların yazılı onayları alınmak suretiyle de verilebilir. Aynı önerinin tüm ortakların onayına sunulması kararın geçerliliği için şarttır.” hükmünü içerdiğinden, mevcut koşullara göre limited şirketlerde elden dolaştırma yoluyla genel kurul kararının alınması düşünülebilecektir.
3. Tüm pay sahiplerinin elektronik ortamda genel kurul toplantısında katılması mümkün müdür?
TTK madde 1527/1 kapsamında, sermaye şirketlerinde müdürler veya yönetim kurulu toplantıları için, ya tamamen elektronik ortamda toplantı yapılması ya da fiziken yapılacak toplantılara elektronik yoldan katılım sağlanması imkanları tanınmıştır. Ancak, TTK madde 1527/2 ve 1527/5 kapsamında “toplantıya elektronik ortamda katılma”dan bahsedilmiştir ancak toplantıların tamamen elektronik ortamda yapılmasına dair bir imkana yer verilmemiştir. Bahsedilen fıkralar arasında ayrıma gidilmemesi ve kanun tasarı gerekçesinde genel kurul yönünden ayrım yapılmaması nedeniyle, maddenin lafzi yorumlanması sonucunda, tamamen elektronik ortamda bir toplantıya izim verilmediği yorumunun yapılması gerektiği doktrin kapsamında ifade edilmektedir. Sonuç olarak, ortaklar kurulu veya genel kurul için, bazı ortakların mutlaka fiziken toplanması gerekecek, bazı ortakların ise, öngörülen şartlar altında toplantıya elektronik yoldan katılması mümkün olabilecektir. Bu durumda, tüm pay sahiplerinin elektronik yoldan katılımı ile fiziken bir araya gelinmeksizin (tamamen sanal) toplantı yapılması, bu toplantıda oy birliği sağlansa bile karar alınmasının mümkün olmadığı değerlendirilmektedir.
İlaveten, Anonim Şirketlerde Elektronik Ortamda Yapılacak Genel Kurullara İlişkin Yönetmelik’in 9. maddesinin birinci fıkrasında “Genel kurul toplantısı fiziki ve elektronik ortamda aynı anda açılır.” hükmünün yer aldığını hatırlatmak isteriz.
Bu sebeplerden ötürü, T.C. Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü yazısında bahsedilen, “pay sahiplerinin genel kurul toplantılarına fiziki ortamda katılımda bulunmaksızın elektronik ortamda katılım sağlayabilecekleri” hususu tartışmaya açık bir konu olabilecektir.
4. Tek pay sahipli şirketlerde olağan genel kurul toplantılarına dair bir erteleme söz konusu mudur?
TTK’nın 408. maddesinin üçüncü fıkrasına göre, tek pay sahipli anonim şirketlerde bu pay sahibi genel kurulun tüm yetkilerine sahiptir. Tek pay sahibinin genel kurul sıfatıyla alacağı kararların geçerlilik kazanabilmeleri için yazılı olmaları şarttır. Aynı doğrultuda, TTK’nın 616. maddesinin üçüncü fıkrasına göre, tek ortaklı limited şirketlerde, bu ortak genel kurulun tüm yetkilerine sahiptir. Tek ortağın genel kurul sıfatıyla alacağı kararların geçerlilik kazanabilmeleri için yazılı olmaları şarttır.
Bahsi geçen kanun maddelerine göre, tek pay sahibi ortak tarafından herhangi bir toplantı hali söz konusu olmayacağından, Cumhurbaşkanlığı’nın 2020/3 sayılı Genelgesi’nde bahsi geçen yasağın uygulama alanı bulmayacağı değerlendirilmektedir.
Daha ayrıntılı bilgi için oersen@elmasyesiloglu.com e-posta adresinden bizlere ulaşabilirsiniz.