ENGLISH
ENGLISH
ARA ENGLISH
KAPAT

Ticari İşletme Rehni Ve Cebri İcra Hukuku Bakımından Sonuçları

12.12.2018 - Av. Ömer Elmas

Ticari işletme rehni ve cebri icra hukuku bakımından sonuçları üç ana başlık altında incelenmiştir. Bu üç ana başlık ticari işletme rehni kavramı, ticari işletme rehni sözleşmesi ve hükümleri ile ticari işletme rehninin cebri icra hukuku bakımından sonuçlarıdır.


Ticari işletme rehni kavramı kısım kısım değerlendirilerek öncelikle ticari işletme ve esnaf işletmesi kavramları daha sonra rehin hakkı kavramı ve en sonunda ticari işletme rehninin hukuki niteliği tarafımızdan incelenmiştir. Bu çerçevede gelir sağlamayı hedef tutma, devamlılık, esnaf faaliyeti sınırını aşma ve bağımsızlık özellikleri bakımından ticari işletme ve esnaf işletmesi; fer’ilik, aleniyet, güvenin korunması, belirlilik, teminatın bölünmezliği ve öncelik özellikleri bakımından rehin hakkı kavramı; mutlak hak, ayni hak, fer’i hak olma ve münferit unsurların ayrıca rehnedilebilme imkanı özellikleri bakımından ticari işletme rehninin hukuki niteliği irdelenmiştir.

 

Ticari işletme rehni sözleşmesi ve hükümleri başlığı altında ise sözleşmenin konusu, tarafları, kapsamı ve kurulması irdelenmiştir. Sözleşmenin taraflarının rehin veren (rehin borçlusu) ile rehin alan (rehin alacaklısı) olduğu, kapsamında ise ticaret ünvanı ve işletme adı, menkul işletme tesisatı ile sınai hakların bulunduğu belirlenmiştir. Hükümler açısından tarafların hak ve borçları, ticari işletme rehnine ipotek hükümlerinin uygulanması ve sözleşmeden çıkacak ihtilaflarda yetkili mahkeme sözleşmenin hükümlerini oluşturmaktadır. Rehne konu işletmenin tamamen yok olması, rehnin temin ettiği alacağın sona ermesi, ticari işletme kaydının terkini ve borcun ödenmemesi durumunda rehnin paraya çevrilmesi yollarıyla ticari işletme rehni sona erecektir.

 

Ticari işletme rehninin cebri icra hukuku bakımından sonuçları ana başlığı altında öncelikle lex commisoria yasağı, rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip yapma zorunluluğu ile ihtiyati haciz yapabilme özellikleri bakımından ticari işletme rehninin paraya çevrilmesi incelenmiştir.


Ticari işletme rehninin paraya çevrilmesi başlığından sonra genel olarak menkul rehninin paraya çevrilmesi yoluyla takip incelenmiştir. Menkul rehninin paraya çevrilmesine göre ticari işletme rehninin özellik arzeden durumları dışında Ticari İşletme Rehni Kanunu İcra ve İflas Kanununa atıf yapmaktadır. Bu nedenle de ticari işletme rehninin doğurduğu istisnai haller dikkate alınmak kaydıyla menkul rehninin paraya çevrilmesi yoluyla ilamsız takipte yetkili icra dairesi, takip talebi, icra dairesi tarafından yapılacak işlemler ve takibin kesinleşmesi konuları incelenmiştir. Alacağı menkul rehni ile teminat altına alınmış olan alacaklının alacağı veya rehin hakkı veya her ikisi birlikte bir ilam veya ilam niteliğini haiz bir belgede tespit edilmiş olması halinde yani menkul rehninin paraya çevrilmesi yoluyla ilamlı takipte ise ilamsız takipten farklı olarak takip talebi ve içeriği incelenmiştir. Çünkü belirtmek gerekir ki rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takipte kural, ilamsız icradır. Rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip kesinleştikten sonra her iki hal için de ortak olan rehnin paraya çevrilmesi başlığı altındaysa satış talebi ve süresi ile satış usulü, paraların paylaştırılması ve rehin açığı belgesi konuları irdelenmiştir.

 

Son olarak da borçlunun iflası durumunda bütün malvarlığı iflas masasına gireceğinden rehinli mallar da iflas masasına girecektir. Ancak rehinli alacaklının tüm takip yapma hakları mahfuz kalacaktır.